We vieren Pasen. Het verhaal gaat dat Jezus uit de dood is opgestaan. Een verhaal van geloof en hoop dat door zoveel mensen nog altijd overal ter wereld opnieuw wordt opgediend, telkens weer in een nieuw licht gezet. Zoals het vuur van de paaskaars op Stille Zaterdag is gedoofd en een nieuwe kaars wordt ontstoken, vertellen we het verhaal telkens weer opnieuw, en we beginnen bij het begin.  

Het verhaal reist verder, gaat dieper, krijgt nieuwe accenten, in onze tijd, versmolten met onze eigen ervaringen. Overal komen we iets van het verhaal tegen, dat verhaal van hoop, het verhaal van elkaar werkelijk zien, elkaar werkelijk horen. Dat levert ons soms onvergetelijke momenten op. Zo vond ik deze mooie herinnering tussen al mijn schrijfsels. 
                  
Ik was in Limburg, vijftien jaar geleden, een weekje op vakantie met mijn nichtje. In het glooiende landschap van het uiterste zuiden van Nederland. Ons appartement bood een vergezicht over een dal en de daken van het dorpje Noordbeek. De kerktoren sierde uitnodigend boven de daken uit.  
 
Mijn nichtje en ik trokken er dagelijks op uit door de groene heuvels. We maakten wandelingen, dansten en we zongen vrolijke liedjes. Zij was zes jaar, leerde nu ook lezen en schrijven op school. Uren werkte zij ijverig aan een kaart die we hadden gekocht voor Michel, mijn man, haar oom. Ze tekende elfjes op de gele envelop, schreef lieve woorden binnenin de kaart. Op een van die dagen huppelde zij trots voor mij uit de heuvel af naar het dorp om de kaart te posten. ‘Denk je dat Michel de kaart mooi vindt?’ vroeg ze, terwijl ik haar optilde om bij de brievenbus te kunnen. ‘Zeker weten’, zei ik. 

Ieder uitstapje eindigde op een terrasje, ook deze dag. We zochten een plekje onder de zon, met uitzicht op het dorpskerkje. Ik bestelde iets fris, zij bestelde een warme chocomel met slagroom.  ‘Dat vind ik lekker’, lichtte ze haar winterse bestelling onder de bloedhete zon toe. 
 ‘Gelijk heb je’, lachte ik. 
                  
En telkens raakten we in gesprek, stelden we elkaar vragen. Vinden we het mooi hier, waarom eigenlijk, wat heb je liever: een weiland of een bos, missen we onze familie thuis, wat zullen we morgen gaan doen? En ze vertelde over haar opa, ‘mama’s papa’. Dat hij altijd met haar ging zwemmen of fietsen. En dat hij grappen maakte.

Maar opa was niet meer. Hij was ziek geworden, takelde af, en een paar weken terug was hij overleden. 
‘Mis je opa?’ vroeg ik. 
‘Ja’, zei ze. 
                  
Ze stak haar kleine handje uit naar de kerk. ‘Zullen we daar naar binnen gaan?’ Ze veegde de slagroom van haar neus. ‘Wil je dat graag?’ vroeg ik. Ja, zei ze beslist. 'Want ik vind kerken mooi.’  
                  
We rekenden de warme chocomelk af, mijn glas fris en onze gebakjes. Ik pakte haar hand en nam haar mee over het pad van de kerk. Daar stapten we de stilte binnen. 
                 
 ‘Is dat Jezus?’ fluisterde ze. Ze wees naar de half ontblote man aan de muur, vastgespijkerd aan een kruis. Het Lam Gods in hout. We zochten een plekje voor in de kerk en keken zwijgend naar het altaar, waar Maria haar kindje droeg, gehuld in goud.

 ‘Jij gaat toch weleens naar de kerk?’ vroeg mijn nichtje, nog altijd in gepaste fluisterstand. 
 Ik knikte. 
 ‘Wat doe je daar dan?’
 ‘Luisteren naar de stilte’, zei ik. ‘Of naar mooie woorden of liederen. En bidden.’ 
 ‘Bidden?’ Ze keek me vol spanning aan. ‘Wat bid je dan?’
 ‘Soms ben ik alleen maar stil. Dan zie ik wel wat er komt. En soms zeg ik iets tegen God. Dat ik dankbaar ben. Of vraag ik God of hij mij kracht wil geven voor de nieuwe dag.’ 
Ze knikte begrijpend. 
 ‘En jij, bid jij ook weleens?’ vroeg ik. 
 ‘Ja, op school.’ Ze dacht even na en stootte mij toen weer zachtjes aan. ‘Mag je ook bidden dat je iets graag zou willen?’
 ‘Ja, alles mag je bidden’, stelde ik haar gerust. ‘Maar wat God je vooral kan geven, is een fijn gevoel in je hart. Dat je er mag zijn en dat hij altijd met je meeleeft.’ 
 Er ontwaarde zich een glimlach van opluchting naast me.
 
‘Zullen we hier nu samen bidden?’ vroeg ik. ‘In stilte?’ 

Alsof ik het nooit zou vragen. Ze knikte ijverig, sloot haar ogen, ging nog eens even goed rechtop zitten, en boog haar hoofd boven haar gevouwen handjes. We verloren ons een moment in de stilte, in onze gedachtes, in onze eigen woorden, onze eigen taal. Na een paar minuten voelde ik rechts van mij haar ogen prikken van opgewonden ongeduld. Ik kwam tot een amen, en zag nu hoe mijn nichtje verlangend uitzag naar het verlossende woord. 
                 
‘Wat heb jij gebid?’ vroeg ze. 
 ‘Wat ik heb gebeden?’ Ik kon een lach niet onderdrukken. ‘Ik heb God bedankt dat ik hier samen met jou mag zijn. En dat ik zo’n lief nichtje heb. En of hij met jou wil zijn, nu je je opa zo moet missen.’
Ze fleurde op. 

‘En jij?’ vroeg ik. ‘Wat heb jij gebeden?’
 ‘Uhm …’ Ze wiebelde op de houten bank. ‘Ik heb gevraagd of opa nu boven in de hemel is. En of ik misschien toch nog een keertje met mijn opa mag fietsen, of dat hij met mij gaat zwemmen.’ Dat is mooi, zei ik. Ze zuchtte. ‘Ik weet wel dat dat niet kan, hoor. Maar ik wil het zo graag.’

We schoven uit de banken, knikten nog even naar Maria met het Kindje, en liepen de kerk uit. 
 
Het verhaal van Jezus houdt niet op bij het lege graf. Daarvoor gaat het verhaal over de Jood uit Nazareth voor velen te diep. De man die God heeft binnengeleid in de harten van vele mensen, uit onvoorwaardelijk vertrouwen in het goede. Reikend boven onze beelden uit, als een fundament, een bron van leven. En zo zitten wij met Pasen samen aan tafel, tikken een eitje, smeren een broodje en praten met elkaar. Zolang het licht je iedere morgen roept, zal de hoop nooit sterven en mag je opstaan. Opgewekt begin je met herboren moed opnieuw. Met Pasen, en alle dagen die volgen. 

We zijn individualistisch tot in het extreme. Wat bindt ons dan nog? Deze vraag werd in december vorig gesteld tijdens het Diner Pensant in onze kerk, een avond over vrijheid. Want hoe vrij zijn wij eigenlijk? In het neoliberalisme van deze tijd zijn we nu allemaal ondernemer, hield Laurens ten Kate de aanwezigen voor. Het wordt ons ongevraagd in de maag gesplitst, er wordt niet gekeken naar de mens. Nee, dan religie, merkte Enis Odaci van Nieuw Wij op. “Daar gáát het juist om de mens. Je bent een mens die ertoe doet. Genade, broederschap: je wordt gezien.”

Het was een avond van waardevolle vragen en gedachtewisselingen waar je als gemeenschap je voordeel mee kunt doen. Welke plaats kunnen wij innemen in deze seculiere tijd? Wat hebben we elkaar en de samenleving te bieden? Wellicht meer dan wijzelf vermoeden. Ik denk terug aan de zogenoemde Nashville-verklaring van een aantal maanden terug. Opeens stond onze kerk gekleurd in de schijnwerpers. Want als reactie op deze verklaring, waarin voor de reformatorische helderheid nog even duidelijk werd gemaakt dat niet álle mensen er mogen zijn zoals zij zijn, hesen wij als eerste in Schiedam en regio de regenboogvlag. Want nu steeds minder mensen zich van hun gestolde kerkbeeld weten los te weken, zijn er momenten waarop wij onze humane, kleurrijke kijk op mens en samenleving wel even duidelijk mogen laten wapperen.

"Er zijn momenten waarop wij onze humane, kleurrijke kijk op mens en samenleving wel even duidelijk mogen laten wapperen." 

In een paar uur tijd ging de regenboogvlag van de Vrijzinnigen viraal op het internet, en vele kerken volgden ons voorbeeld. Het bericht op onze Facebookpagina werd tientallen keren gedeeld en even zovele reacties volgden, allemaal positief en dankbaar. “Bij zo’n kerk wil ik wel horen!” En zo hebben we de taak om ons fundament te verstevigen, zowel figuurlijk als letterlijk. Wat dat laatste betreft vraagt ons kerkgebouw voortdurend aandacht voor onderhoud, verbeteringen en herstel.

Maar hoe belangrijk is een kerkgebouw eigenlijk voor een geloofsgemeenschap als de onze? Kan onze regenboogvlag niet overal wapperen? Het gaat erom dat we voor onszelf weten wat werkelijk van waarde is. Dat is een vraag die we onszelf zo nu en dan zouden moeten stellen, op verschillende gebieden en dus ook als het gaat om onze geloofsgemeenschap. Waar staan we voor, wat vinden wij belangrijk? Daarover zijn we met elkaar in gesprek. Juist omdat we met elkaar in gesprek zijn, elkaar horen en zien, van mens tot mens, begeesterd en vol vertrouwen in een wereld waarin het anders kan dan dat het individualisme van deze tijd ons wil doen geloven, zullen de antwoorden vanzelf komen.

Individualistisch tot in het extreme? Ik sluit me graag aan bij de woorden van Enis Odaci. De mens, dáár gaat het om. Wat mij betreft is dat waar wij ons als geloofsgemeenschap in mogen onderscheiden.

Richard